Заданне 1
Выпішыце з тэксту шэсць словазлучэнняў і зрабіце іх сінтаксічны разбор. Парадак і ўзор разбору гл. у дапаможніку: Кечык С.Я., Рагаўцоў В.І., “Моўны разбор у ВНУ і школе” (Мн., 1988).
Заданне 2
Спішыце тэкст. Выдзеліце граматычныя асновы сказаў тэксту. Вызначце тып дзейнікаў і выказнікаў паводле марфалагічнага выражэння і структуры (простыя, састаўныя, складаныя).
Заданне 3
Выпішыце прыведзеныя выслоўі беларускіх пісьменнікаў. Выдзеліце выказнікі, вызначце іх тыпы: 1) просты дзеяслоўны; 2) састаўны дзеялоўны; 3) састаўны іменны; 4) ускладнены; 5) складаны.
Заданне 4
Спішыце тэкст. Вызначце граматычныя асновы сказаў. Ахарактарызуйце структуру і спосаб выражэння галоўных членаў сказа. Выдзеліце даданыя члены сказа, вызначце іх тып (для азначэнняў – дапасаваныя ці недапасаваныя, для дапаўненняў – прамыя ці ўскосныя, для акалічнасцяў – спосабу дзеяння, меры і ступені, месца, часу, прычыны, мэты, умовы, уступкі).
Заданне 5
Спішыце тэкст, расставіўшы знакі прыпынку. Растлумачце іх пастаноўку. Адзначце ў тэксце кампаненты, якія ўскладняюць сказ (аднародныя, адасобленыя члены сказа, пабочныя і ўстаўныя канструкцыі, параўнальныя звароты, звароткі).
Заданне 6
Выпішыце з прыведзеных тэкстаў аднасастаўныя сказы ці прэдыкатыўныя часткі складаных сказаў, якія маюць будову аднасастаўных. Выдзеліце іх граматычныя асновы, вызначце тып аднасастаўнага сказа.
Заданне 7
Складзіце сказы з наступнымі ўстаўнымі канструкцыямі. Запішыце іх, растаўце знакі прыпынку.
Заданне 8
Уключыце ў склад прыведзеных сказаў аднародныя азначэнні.
Заданне 9
Зрабіце поўны сінтаксічны аналіз простых сказаў. Парадак і ўзор разбору гл. у дапаможніку: Кечык С.Я., Рагаўцоў В.І., “Моўны разбор у ВНУ і школе” (Мн., 1988).
СПІС ЛІТАРАТУРЫ
1. Беларуская мова: Сінтаксіс. Пунктуацыя / Я.М. Адамовіч і інш.; пад рэд А.М. Адамовіча. – Мінск: Выш. Шк., 1989. – 303 с.
2. Кечык, С. Я. Моўны разбор у ВНУ i школе / С.Я. Кечык, В.I. Рагаўцоў. – Мінск, 2004.
3. Сіўковіч, В.М. Сучасная беларуская мова: даведнік / В.М. Сіўковіч. – Мінск: УніверсалПрэс, 2005. – 304 с.
4. Сямешка Л.І., Шкраба І.Р., Бадзевіч З.І. Курс беларускай мовы. – Мінск: Універсітэцкае, 1996.